حضرت معصومه(س) بانوی عصمت و کرامت است که در علم و عرفان مقامی والا داشت و توانست با حفظ ارزش های اخلاقی و انسانی در مسیر پاسداری و نشر آموزه های الهی گام بردارد و اینگونه الگویی شایسته برای بانوان مسلمان شود.

حضرت فاطمه معصومه(س) در یکم ذی القعده 173 هجری قمری در مدینه دیده به جهان گشود. پدر ایشان امام موسی کاظم(ع) و مادر این بانوی بزرگوار نجمه خاتون بودند. «طاهره، حمیده، رشیده، تقیه، رضیه، مرضیه، سیده صدیقه، سیده نساء العالمین، محدثه، عابده و کریمه اهل بیت» از لقب های حضرت معصومه(س) به شمار می رود.
آن حضرت در کنار پدر والامقام خویش با بهترین صفت های انسانی آشنا و اینگونه در علم، تقوا و فضیلت های اخلاقی سرآمد بانوان آن روزگار شد و پس از شهادت امام موسی کاظم(ع)، یار و یاور همیشگی امام رضا(ع) برادر والامقام خود در دوران سخت امامت بود.
پس از آن که مامون به خلافت رسید، از محبوبیت امام رضا(ع) نزد مردم احساس خطر کرد و با توجه به این موضوع کوشید تا به منظور مستحکم کردن پایه های قدرت خویش از این بُعد امام(ع) استفاده کند، بدین منظور به صورت نمایشی با مردم عهد کرد تا حکومت را به امام هشتم(ع) واگذار کند و بدین شکل ایشان را به مرو فراخواند.
یک سال پس از هجرت امام رضا(ع)، این بانوی پرهیزگار به شوق دیدار برادر و گسترش پیام الهی به طرف خراسان حرکت کرد و در هر شهری مورد استقبال مردم قرار گرفت. در این سفر پیام مظلومیت و غربت برادر گرامی خویش را به مسلمانان رساند و مخالفت خود و اهل بیت(ع) را با حکومت بنی عباس بیان کرد.
این امر خشم حکومت را به شدت برانگیخت و هنگامی که کاروان حضرت معصومه(س) به شهر ساوه رسید، عده ای از مخالفان اهل بیت(ع) با حمایت ماموران حکومتی با کاروانیان به جنگ پرداختند و تمامی مردان کاروان را به شهادت رساندند. این بانوی گرانقدر پس از این حادثه بیمار شد و چون توان ادامه راه را به طرف خراسان نداشت، به قم رفت و 17 روز در این شهر اقامت گزید.
سرانجام حضرت معصومه(س) در 10 ربیع الثانی 201 هجری قمری در 28 سالگی پس از تحمل درد و رنج حاصل از بیماری دیده از جهان فروبست و به دیار حق شتافت.